Từ thuở lọt lòng, tớ đã được “nhồi sọ” rằng mình là một đứa IQ cao. Suốt 24 năm, tớ đã tin: các thành công tớ đạt được đều nhờ IQ cao bẩm sinh, nhờ may mắn có khả năng xử lý thông tin và đưa ra quyết định nhạy bén hơn người.
Cho đến một ngày hè đẹp trời năm 2022, tớ đọc được một trích đoạn từ cuốn Mindset: The New Psychology of Success của Carol Dweck: “Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn tin rằng trí thông minh của bạn là thứ bạn có thể phát triển và thay đổi, chứ không phải một thứ cố định, bẩm sinh?”
Trong cuốn sách, Dweck viết về 2 loại tư duy:
- Fixed mindset – Tư duy cố định: Bạn tin rằng những phẩm chất của bản thân không bao giờ thay đổi; bạn sẽ muốn chứng minh trí thông minh của bản thân thông qua việc làm đúng, làm tốt một việc lặp lại nhiều lần, hơn là học hỏi và lớn lên từ những trải nghiệm mới.
- Growth mindset – Tư duy phát triển: Bạn tin rằng những phẩm chất hiện tại chỉ là xuất phát điểm cho sự phát triển, và có thể được trau dồi thông qua nỗ lực; bạn sẽ có xu hướng thử thách bản thân với những trải nghiệm mới, từ đó học hỏi và lớn lên.
Soi chiếu lại bản thân, tớ ồ à nhận ra: Mặc dù tin vào trí thông minh bẩm sinh, tớ lại không quan trọng việc chứng minh trí thông minh qua các “bài tập đã làm”, mà thích nghịch ngợm ứng dụng “trí thông minh” vào những “bài tập mới tinh hơn” (đọc thêm bài viết “Bài tập đã làm” vs. “Bài tập mới tinh”).
Nguyên văn niềm tin ngây ngô của tớ như sau: Vì mình có IQ cao, nên bất kỳ việc gì, chỉ cần mình muốn làm và đầu tư nguồn lực vào làm, mình sẽ thành công. Nguyên liệu thì rõ fixed mindset, nhưng nấu lên lại ra món growth mindset vậy!
Đến cuối cùng, tớ không rõ lúc đầu IQ của mình cao đến đâu nữa. Nhưng tớ chắc chắn rằng: nhờ sự lựa chọn và cố gắng, tớ đã thành công những việc mình chọn: học Toán, học Tiếng Anh, hát hò nhảy múa, làm một công việc mình thích.
Vậy nên cậu à, kể cả trước đây thế giới có nói với cậu rằng cậu thông minh hơn người, hay không bằng người, những gì cậu đang có hiện tại chỉ là xuất phát điểm, chứ không phải kết quả chung cuộc. Bằng lựa chọn và nỗ lực, cậu có thể đưa mọi sự đi lên, nha!
