Khi nhắc đến “EQ cao”, cậu nghĩ đến hình ảnh nào đầu tiên? Một người tươi cười bắt tay, khéo léo ứng xử với người khác?
Nhưng cậu đã bao giờ gặp người nào ăn nói trôi chảy, nhưng hay “nổ”, hay đánh giá bản thân giỏi hơn những gì người đó thực sự làm được? Hoặc một người chỉ cần “scan” qua căn phòng là nắm bắt được bầu không khí chung, hiểu được những điều không ai nói ra, nhưng đến lúc cần tương tác với người khác thì lại ăn không nên đọi nói không nên lời?
Những người như vậy thì được đánh giá là “EQ cao” hay “EQ thấp”?
Một framework mà tớ dùng để tự bồi dưỡng EQ là mô hình 4 thành tố của trí tuệ cảm xúc, được phát triển bởi Daniel Goleman. 4 thành tố ở đây bao gồm (hình minh hoạ):
- Tự nhận thức (Self-Awareness): khả năng nhận biết và hiểu rõ cảm xúc, điểm mạnh và điểm yếu của mình
- Quản lý bản thân (Self-Management): khả năng điều chỉnh cảm xúc và hành vi của mình
- Nhận thức xã hội (Social Awareness): khả năng hiểu và đồng cảm với cảm xúc của người khác
- Quản lý xã hội (Social Management): Khả năng xây dựng và duy trì các mối quan hệ tích cực với người khác
Vì sao có những người cho rằng “Đắc Nhân Tâm” là cuốn sách không ra gì, thậm chí kết án cuốn sách là giáo trình thao túng tâm lý? Thực ra, tớ nghĩ không phải thông tin trong đó không dùng được. Chỉ là, những lời khuyên trong “Đắc Nhân Tâm” thuần nằm ở ô Social management. Nếu áp dụng chúng một cách vô tri, thiếu sự liên kết với 3 miếng còn lại thì sẽ phản tác dụng.
Cũng theo Daniel Goleman, EQ là một bộ năng lực có thể trau dồi được thông qua học tập, rèn luyện. Hình dung 4 mảnh của EQ như tứ chi của ta, hẳn cậu sẽ muốn cả bốn đứa chúng nó phát triển đồng đều phải không?
Vậy chúng ta có thể làm gì để phát triển cả 4 miếng EQ? Dưới đây là một vài gợi ý nè:
- Để tăng Self-Awareness: viết journal, thực hành reflection, thiền định, tìm hiểu về hidden brain và các thiên kiến nhận thức
- Để tăng Self-Management: viết journal, thực hành reflection, thiền định
- Để tăng Social Awareness: tìm hiểu về ngôn ngữ hình thể, học kỹ năng lắng nghe chủ động
- Để tăng Social Management: học cách tạo ảnh hưởng, luyện tập diễn đạt khi nói và viết
“We’re all works in progress” (“Chúng ta đều đang không ngừng hoàn thiện”) mà, nên cứ từ từ mà học thôi.
